Maciej Rataj

Urodził się 19 lutego 1884 r. we wsi Chłopy, pow. Rudki, woj. lwowskie w rodzinie niezbyt zamożnego, lecz światłego chłopa. Dzieciństwo upłynęło jego na pasaniu krów, zabawach i czytaniu. Uczył się w szkole ludowej w Rudkach, a następnie w odległym od nich o 3 km miasteczku Komarnie. Naukę kontynuował w gimnazjum klasycznym we Lwowie. Rodzice nie mogli go wesprzeć materialnie, bo sami mieli niewiele i od 4 klasy nie dostawał żadnych środków z domu. Musiał sam zarabiać na swoje utrzymanie często głodując.

Po ukończeniu gimnazjum podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Lwowskim. W tym czasie bierze aktywnie udział w organizacjach takich, jak Bratnia Pomoc i Towarzystwo Szkoły Ludowej im. Tadeusza Kościuszki. Nawiązuje też bliższe kontakty z Polskim Stronnictwem Ludowym.
W 1908 r. po ukończeniu studiów podejmuje pracę w VI gimnazjum we Lwowie jako nauczyciel łaciny. Po rozłamie w PSL opowiada się po stronie PSL „Piast”.

W 1917 r. przez kilka miesięcy udziela korepetycji dzieciom ks. Czartoryskiego, a w 1918 r. obejmuje stanowisko nauczyciela łaciny w gimnazjum w Zamościu. Tutaj nawiązuje współpracę z działaczami PSL „Wyzwolenie” i staje się faktycznym organizatorem ruch ludowego na Zamojszczyźnie. W czasie pobytu w Zamościu redagował i wydawał „Gazetę Zamojską”. Zostaje posłem na Sejm z listy PSL „Wyzwolenie” i na stałe przeprowadza się do Warszawy. Wtedy to rozpoczęła się jego droga polityczna, która doprowadziła go do najwyższych godności państwowych. Studiował prawodawstwo państw zachodnich i doszedł do wniosku, że ustrój Polski powinien opierać się na demokracji parlamentarnej. W lipcu 1920 r. M. Rataj zostaje członkiem Rady Obrony Państwa, a w koalicyjnym rządzie Witosa – ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Pełniąc te funkcje doprowadził do: uchwalenia przez Sejm 17 lutego 1921 r. ustawy o zakładaniu i utrzymaniu powszechnych szkół podstawowych; powstania systemu dokształcania i kształcenia nauczycieli; powołania Państwowego Instytutu Pedagogicznego; 15 marca 1921 r. powołał Komisję Pedagogiczną, która opracowała nowoczesny program oświatowy; powołania Akademii Nauk Technicznych.

Dnia 1 grudnia 1922 r. został marszałkiem Sejmu. Pod jego laską marszałkowską Sejm uchwalił: 480 ustaw dotyczących wszystkich dziedzin życia państwowego, w tym 100 ustaw skarbowych, oraz ratyfikował 105 umów międzynarodowych. Gorzkie przeżycia dotknęły M. Rataja w czasie strajków chłopskich, lecz z pracy w Stronnictwie nie zrezygnował, bacznie przy tym obserwował sytuację międzynarodową. Już w październiku 1938 r. w czasie kongresu Stronnictwa zwraca uwagę na zagrożenie ze strony Hitlera, a 15 stycznia 1939 r. Rada Naczelna, zwołana z jego inicjatywy, potępia stanowisko rządu polskiego wobec Czechosłowacji, wskazując m.in. na fakt, że Polska jest już okrążona z 3 stron przez hitlerowskie Niemcy. Wzywa też do zjednoczenia się wszystkich sił politycznych w Polsce wobec narastającego zagrożenia. W dniu wybuchu II wojny światowej M. Rataj nie opuszcza Warszawy wraz z rządem, pozostaje na miejscu. Po zakończeniu działań wojennych przystępuje do tworzenia konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego oraz konspiracyjnego ośrodka politycznego, czym daje podwaliny pod budowę Polski Podziemnej. Nawiązuje kontakt ze Służb± Zwycięstwu Polski utworzoną przez gen. Michała Karaszewicza – Tokarzewskiego i wchodzi w skład jej Głównej Rady Politycznej. 28 listopada 1939 r. jest aresztowany przez gestapo i trafia na Pawiak. Niemcy podejrzewaj± go, że zna tajemnicę ukrycia dzieł sztuki z „Zaczęty”. Z więzienia zwolniono M. Rataja w lutym 1940 r., a już w marcu tegoż roku wznowił działalność konspiracyjną wśród ludowców. 24 marca 1940 r. Maciej Rataj znów trafia na Pawiak, skąd droga zaprowadziła go na Palmir.
21 czerwca 1940 r. został rozstrzelany przez gestapo. Pochowany został w zbiorowej mogile w lesie koło Palmir, gdzie hitlerowcy, na rozkaz Hansa Franka, dokonywali egzekucji na polskich patriotach. Zwłoki Macieja Rataja ekshumowano w czerwcu 1946r. i uroczyście pochowano w oddzielnej mogile.

W naszej szkole znajduje się tablica poświęcona Maciejowi Ratajowi.